رفلاکس معده در کودکان و بخصوص در نوزادان و شیرخواران یک اختلال گوارشی و از بیماریهای بسیار شایع است و بصورت بازگشت شیر به دهان و استفراغ دیده می شود. در این حالت محتویات معده به مری برمی گردد و مشکلات گوارشی را برای نوزاد یا کودک به وجود می آورد و آزردگی او را فراهم می کند. در این مقاله سعی داریم با رفلاکس معده در کودکان بیشتر آشنا شده و راههای درمان و پیشگیری از آن را بررسی کنیم.
رفلاکس معده در کودکان چیست؟
رفلاکس معده در کودکان وضعیتی است که در آن محتویات معده به مری باز می گردد و وقتی اسید معده به جداره های مری برخورد می کند ایجاد سوزش سر دل می کند که با ناراحتی و درد زیادی نیز همراه است.
زاویه محل اتصال مری به معده و عضلات آن به گونه ای است که از برگشت محتویات معده به مری و دهان جلوگیری می کند. به دلیل عدم رشد کافی در این عضلات در نوزادی بسیاری نوزادان بعد از خوردن شیر مقداری از آن را به دهان خود بازمی گردانند.
در طول زمان و کامل شدن رشد کودک این برگشت کم شده و معمولا تا سه ماهگی کاملا رفع می شود. پس رفلاکس معده تا 3 ماهگی تقریبا طبیعی است و جای نگرانی ندارد اما در صورت ادامه این وضعیت باید حتما به پزشک اطفال مراجعه کرد.
علائم رفلاکس معده در کودکان
- استفراغ و بالا آوردن مکرر کودک بعد از هر وعده غذایی
- کاهش وزن یا وزن نگرفتن کودک
- کم غذا خوردن یا غذا نخوردن با توجه به گرسنه بودن کودک
- گریه مداوم و یا ناگهانی بعد از خوردن غذا، درد و بی تابی کودک که گاهی هم با دل پیچه اشتباه می شود.
- ادامه پیدا کردن بالا آوردنهای کودک بعد از یک سالگی
- احساس سوزش در گلو بطور دائم
- خشن شدن صدا در کودک
- مشکلات در بلع مانند عق زدن
- خوردن یا نوشیدن مدام برای تسکین سوزش در گلو
- عدم تحمل برخی غذاها
- ریزش آب از دهان
- بوی بد دهان و پوسیدن مینای دندانها
- عفونت در گوش یا در ریه
- احساس ترش شدن دهان
- سکسکه یا آروغ زدن
برای آگاهی بیشتر این مقاله اصول مراقبت از بیمار در منزل پیشنهاد میشود.
عوارض رفلاکس معده در کودکان
محتویات معده حاوی مواد غذایی بلعیده شده یا شیر و اسید معده است. لایه داخلی (مخاط) حلق و مری در مقابل اسید معده نامقاوم هستند و اسید آسیب جدی به این نواحی وارد می کند و عوارض زیر را بوجود می آورد:
- ورود ترشحات معده به سینوس های کنار حلق سبب التهاب این سینوسها شده و سینوزیت را به وجود می آورد و ترشحات پشت حلق را بوجود می آورد که بصورت خلط خود را نشان می دهد.
- سرفه های شبانه که بدلیل ورود ترشحات و اسید معده به نای و نایچه های ریه است.
- مخاط مری که با اسید معده دچار سوختگی شده است سبب سوزش و درد قسمت فوقانی شکم و همچنین پشت جناغ سینه میشود که در نوزادان با بی قراری های شبانه و در کودکانی که صحبت نمی کنند بصورت غلتیدن به طرفین و در کودکان بزرگتر که قادر به صحبت هستند با شکایت از سوزش پشت جناغ خود را نشان می دهد.
- با ورود ترشحات معده به نای ممکن است سبب عفونت ریه ها، برونش ها و نسوج ریه شود.
- کودک به دلیل استفراغ های مکرر دچار کاهش وزن شده و رشد جسمی اش کند می شود.
- سوختگی شدید انتهای مری در اثر اسید معده باعث از بین رفتن سلولهای مخاطی و تشکیل زخم و ایجاد تنگی نفس در کودک می شود.
- بدبو شدن دهان که در اثر ترشحات حلق است.
درمان رفلاکس معده در کودکان
درمان دارویی
با استفاده از درمانهای دارویی میتوان حدود 80 درصد رفلاکس معده در کودکان را درمان کرد. درمان با برخی آنتی اسیدها انجام می شود که با تجویز پزشک باید انجام شود.
درمان جراحی
در صورتی که بیمار با دارو درمان نشد و علائمی مانند سرفه، استفراغ، بی قراری، کاهش وزن و سختی در بلغ ادامه داشت نیاز به روش جراحی پیدا می شود که در این روش با تنگ کردن سوراخ گذر مری در دیافراگم زاویه بین مری و معده اصلاح شده و با طولانی کردن مری در زیر دیافراگم درمان رفلاکس انجام می شود زیرا جلوی بازگشت اسید معده و محتویات معده به مری گرفته می شود.
برای آگاهی بیشتر این مقاله هزینه استخدام پرستار کودک در منزل در سال 1401 پیشنهاد میشود.
درمان خانگی رفلاکس معده در کودکان
- آروغ گرفتن نوزاد پس از خوردن وعده غذایی یا شیر
- نگهداشتن کودک بصورت عمودی بعد از غذا و جلوگیری از خوابیدن او پس از غذا
- دوری نوزاد از دود دخانیات
- در صورت تغذیه کودک با شیر خشک استفاده از شیرخشک های ضد حساسیت
- در صورت تغذیه با شیر مادر حذف کردن شیر گاو
- با استفاده از غلات مخصوص نوزاد شیر مادر یا شیر خشک را غلیظ کنید.
- افزایش تعداد وعده های غذایی و کوچک کردن وعده ها
- جلوگیری از خوردن غذا توسط کودک 2 تا 3 ساعت پیش از خواب
- اگر کودک با شیشه شیر می نوشد هر 3 تا 5 دقیقه یک بار آروغ کودک را بگیرید.
- کودک را طوری بخوابانید که سر او بالاتر از تنه قرار گیرد و یا حتی الامکان در سطح شیب داری که سر کودک بالاتر قرار گیرد بخوابانید.
- در گذشته برای جلوگیری از مواد غذایی به نای و ریه در نوزاد و ایجاد خفگی او سفارش می شد که نوزاد را به پشت نخوابانده و روی شکم بخوابانند ولی امروزه بدلیل افزایش سندرم مرگ ناگهانی شیرخواران این موضوع توصیه نمی شود پس حتما با پزشک در این زمینه مشورت کنید.
مواد غذایی مضر برای رفلاکس معده در کودکان
- مواد غذایی مانند گلوتن و گندم و لبنیات می تواند تشدید کننده رفلاکس معده باشد.
- مصرف شکلات و قهوه
- غذاهای تند و پر ادویه و سرخ شده
- مواد غذایی ترش و اسیدی
- غذاهایی مانند سوپ و آش و غذاهای آبکی
مطالعه مقاله مربوط به سرماخوردگی کودکان و مراقبت از آنها پیشنهاد می شود.
روشهای تشخیص رفلاکس معده در کودکان
پزشک با علائمی که از والدین سوال می کند تا حدی به این موضوع پی می برد اما برای قطعی شدن بیماری و تشخیص درست آزمایشاتی همچون سونوگرافی، رادیوگرافی، اشعه ایکس، آندوسکوپی و PH استفاده می شود.
اعزام پرستار حرفه ای برای کودکان در موسسه امید نرسینگ
شرکت امید نرسینگ با تجربه چند ساله و همکاری با موسسه الفاطب، هر گونه خدمات پرستاری و پرستار سالمند در منزل و پرستاری کودکان شما را انجام می‌دهد.
تمام کارکنان شرکت امید نرسینگ از تجربه و مهارت بالایی برخوردار بوده و زیر نظر کارشناسان موسسه توانبخشی فعالیت می کنند. هدف ما رضایت شما و بهبود وضعیت سلامتی عزیزان شما است.
با ما در اینستاگرام امید نرسینگ همراه باشید.
